umowy cywilnoprawne, umowa cywilna, umowa zlecenie, umowa o dzieło, umowa sprzedaży, umowa najmu
lupa
A A A

Gazeta Podatkowa nr 62 (1416) z dnia 3.08.2017

Czy okazjonalna pożyczka od podatnika VAT podlega PCC?

Ustawa o PCC przewiduje, że podatkowi temu nie podlegają czynności cywilnoprawne opodatkowane bądź zwolnione z VAT. Regulacja ta może dotyczyć m.in. pożyczek pieniężnych udzielanych przez spółki. Brak jest jednoznacznej oceny skutków na gruncie PCC umowy pożyczki pieniężnej o charakterze okazjonalnym bez cech systematyczności udzielanej przez podatnika VAT. WSA w Gdańsku w niedawnym orzeczeniu opowiedział się za poglądem, że czynność taka nie jest usługą pośrednictwa finansowego zwolnioną z podatku VAT, a pozostaje poza zakresem tej ustawy. W konsekwencji powstanie obowiązek zapłaty PCC.

PCC od umowy pożyczki

Zasadą jest, że umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku podlega PCC. Przy tym umowa pożyczki podlega PCC, jeżeli spełnione są terytorialne kryteria opodatkowania wynikające z art. 1 ust. 4 ustawy o PCC.

Nie podlegają PCC czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, m.in. jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z VAT, z wyjątkami niedotyczącymi umowy pożyczki (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC).

W świetle powyższych regulacji nie ma wątpliwości, że w przypadku, gdy pożyczkodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem VAT, to skutki pożyczki należy ustalić uwzględniając wyłącznie regulacje ustawy o PCC.

Jeżeli wyłączenie od opodatkowania PCC z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie ma zastosowania, wówczas pożyczka podlega podatkowi (2% od kwoty lub wartości pożyczki). Pożyczkobiorca powinien w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki złożyć deklarację (PCC-3), obliczyć i wpłacić należny podatek. Wskazane obowiązki nie dotyczą pożyczek korzystających z któregoś ze zwolnień, wymienionych w art. 9 pkt 10 ustawy o PCC, za wyjątkiem konieczności złożenia deklaracji w odniesieniu do pożyczek między najbliższymi (por. art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o PCC).


Zwolnione z PCC są pożyczki udzielone spółce kapitałowej przez jej wspólnika/akcjonariusza.


Gdy pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, wówczas udzielona pożyczka podlegać może tylko jednemu z podatków, tj. VAT lub PCC. Jeśli pożyczka podlega VAT, jest ona z niego zwolniona i w konsekwencji od pożyczki nie jest odprowadzany żaden z podatków, bowiem czynność taka jest wyłączona z opodatkowania PCC.

Czego dotyczą kontrowersje?

Zwolnione z VAT są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę (art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, Dz. U. z 2017 r. poz. 1221). Jednakże spory w orzecznictwie dotyczą tego, czy pożyczka pieniężna o charakterze okazjonalnym bez cech systematyczności może być uznana za usługę pośrednictwa finansowego zwolnioną z podatku VAT. Z wielu orzeczeń płynie wniosek, że nie, a w konsekwencji czynność pozostaje poza zakresem ustawy o VAT. Oznacza to, że powstanie obowiązek zapłaty PCC (patrz orzeczenia wymienione w ramce).

W tym miejscu warto zaznaczyć, że omawiane zagadnienie jest różnie oceniane przez organy podatkowe. Przy tym niektóre prezentują korzystniejsze dla podatników stanowisko. Przykładowo Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 5 stycznia 2017 r., nr 2461-IBPP2.4512.901.2016.1.JJ, uznał, że wykonanie usługi pożyczki, nawet jednorazowej, należy uznać za element działalności gospodarczej podatnika VAT (zob. też interpretacje indywidualne: Dyrektora KIS z dnia 20 czerwca 2017 r., nr 0111-KDIB4.4014.106.2017.1.BD, czy Dyrektora IS w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2016 r., nr IPPP2/4512-216/16-2/MJ).

Stanowisko przeważające

WSA w Gdańsku w nieprawomocnym wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 1748/16, stwierdził, iż przeważająca część orzecznictwa wypowiedziała się za interpretacją, że ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT zwolnił od opodatkowania podatkiem VAT jedynie te czynności udzielenia pożyczki, które pozostają w zakresie prowadzonej przez pożyczkodawcę działalności gospodarczej. Dlatego też, zdaniem Sądu, w przypadku podmiotu gospodarczego prowadzącego działalność gospodarczą konieczne jest ustalenie, czy czynność ta pozostaje w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Decydujące znacznie dla uznania, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności udzielenia pożyczki działa w charakterze podatnika VAT, ma zawodowy, a nie incydentalny, okazjonalny charakter wykonywania danej czynności.

Czy udzielanie pożyczek stanowi działalność?

W swoim orzeczeniu Sąd z Gdańska odwołał się do stanowiska zaprezentowanego m.in. przez NSA w wyroku z dnia 24 czerwca 2016 r., sygn. akt II FSK 1493/14. NSA stwierdził, że odpowiedź na pytanie, czy dany podmiot w odniesieniu do danej czynności działa jako podatnik VAT wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do konkretnych okoliczności faktycznych danej sprawy. Bycie podatnikiem VAT to za mało, aby nie musieć płacić PCC. Podatku tego nie ma wtedy, gdy konkretna transakcja jest objęta VAT jako realizowana w ramach działalności gospodarczej. Należy zatem wykazać, że pożyczkodawca faktycznie zajmuje się zawodowo udzielaniem pożyczek.

Stwierdzenie w umowie pożyczki, że jej udzielenie następuje w ramach ogólnie rozumianej działalności gospodarczej nie oznacza, że czynność ta podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Dopiero ustalenie, że jej udzielenie stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT, wykonaną przez pożyczkodawcę z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej właśnie w tym zakresie, skutkować będzie zaistnieniem zwolnienia.

WSA w Gdańsku uznał, że w sytuacji gdy umowa pożyczki pieniężnej miała wyłącznie charakter okazjonalny, nie nosiła cech systematyczności, nie była zorganizowaną i świadczoną w sposób ciągły usługą, brak jest podstaw do uznania, że czynność ta podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT i zwolnieniu z tego podatku.

Orzeczenia sądów w sprawie wyłączenia od PCC umowy pożyczki na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC

Orzeczenia sądów, które prezentowały stanowisko, iż dopiero ustalenie, że udzielenie pożyczki stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT, wykonaną przez pożyczkodawcę z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej właśnie w tym zakresie, skutkować będzie zaistnieniem zwolnienia, to m.in. wyroki:

   - NSA z dnia 22 stycznia 2015 r., sygn. akt II FSK 3091/12,

   - NSA z dnia 24 czerwca 2016 r., sygn. akt II FSK 1493/14,

   - NSA z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2276/10,

   - NSA z dnia 4 października 2012 r., sygn. akt II FSK 437/11,

   - WSA w Kielcach z dnia 14 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Ke 698/15*,

   - WSA w Gdańsku z dnia 6 lipca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 768/15.*

Orzeczenia, w których sądy popierały stanowisko, że pożyczki udzielane przez podatników VAT, stanowiące ich poboczną działalność, mogą podlegać temu podatkowi, to wyroki:

   - NSA z dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. akt II FSK 395/09,

   - WSA w Krakowie z dnia 31 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 85/15*,

   - WSA w Łodzi z dnia 4 października 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1085/11.

*wyrok nieprawomocny

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150)

www.UmowyCywilnoprawne.pl - Umowa pożyczki:

 Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl
www.KodeksCywilny.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Kodeks Cywilny - zbiór przepisów prawnych z zakresu prawa cywilnego
Spółki - powstawanie, łączenie, przekształcanie, podział i likwidacja
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.