Zawarcie umowy cywilnoprawnej z małoletnim

Zamierzamy zatrudnić na podstawie umów zlecenia osoby w wieku 16 i 17 lat. Czy umowy powinny być zawierane przez samych zainteresowanych, czy też może przez ich prawnych opiekunów?

Przepisy prawa nie zabraniają zawierania umów cywilnoprawnych z osobami niepełnoletnimi. Umowy mogą być zawierane z tymi osobami za zgodą ich przedstawicieli ustawowych lub za ich pośrednictwem.

Dopuszczalność zawierania umów z osobami niepełnoletnimi należy rozważyć z punktu widzenia ich zdolności do czynności prawnych. Według art. 12 K.c. nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Czynność prawna dokonana przez taką osobę jest nieważna. Małoletni, który ukończył lat trzynaście ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Stosownie do art. 17 K.c., z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie (art. 22 § 3 K.p.), do ważności czynności prawnej, przez którą małoletni zaciąga zobowiązanie (np. zawiera umowę zlecenia) lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego.

Z dalszych regulacji Kodeksu cywilnego wynika, że ważność umowy zawartej przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Przy czym osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej. Małoletni może sam potwierdzić zawartą umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych (z chwilą ukończenia 18 lat), a strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego.

W zasadzie czynność prawna małoletniego (zawarcie umowy zlecenia) może być dokonana przez przedstawiciela, przy czym umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo). Zgodnie z art. 98 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako jego przedstawiciel ustawowy. W sytuacji gdy żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Ważne: Dla zawarcia umowy cywilnej z małoletnim istotne jest, że zgoda przedstawiciela ustawowego może być wyrażona przez każde zachowanie ujawniające jego wolę w sposób dostateczny.

Przyjmuje się, że wystarczy wiedza przedstawiciela ustawowego o umowie i brak sprzeciwu. Jednak dla celów dowodowych warto skorzystać z formy pisemnej. Ponadto stosownie do art. 63 K.c., jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, może ona wyrazić zgodę przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonujące czynności albo po jego złożeniu. Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną. Oznacza to, że ważna jest umowa, nawet zawarta bez zgody przedstawiciela ustawowego, jeśli zgoda ta została wyrażona w terminie późniejszym.

Poniżej prezentujemy przykładową umowę zlecenia zawartą z małoletnim.

Umowa zlecenia

Zawarta w dniu 31 lipca 2012 r. w Warszawie pomiędzy Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym "Kleks" Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Krakowska 10, reprezentowanym przez Jolantę Maik, zwaną Zleceniodawcą a Piotrem Nowakowskim zamieszkałym w Warszawie przy ul. Dobrej 2, zwanym Zleceniobiorcą, reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego Annę Nowakowską.

§ 1

Przedmiotem niniejszej umowy jest kolportaż ulotek reklamowych Zleceniodawcy.
Wymienione zadanie Zleceniobiorca wykona osobiście. W razie przemijającej przeszkody Zleceniobiorca może powierzyć wykonywanie umowy swojemu przedstawicielowi ustawowemu.
Zleceniobiorca zobowiązuje się wykonywać powierzone mu czynności z należytą starannością.
Kolportaż uważa się za wykonany, jeżeli ulotka została umieszczona w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, a w domach jednorodzinnych w skrzynce korespondencyjnej.

§ 2

Każde zadanie kolportażowe jest wykonywane na podstawie harmonogramu określającego ilość wydanych ulotek oraz termin i rejon kolportażu.
Za szkody powstałe po odebraniu ulotek, w tym ich zagubienie i zniszczenie, odpowiedzialność materialną ponosi Zleceniobiorca.

§ 3

Za wykonanie pracy Zleceniobiorca otrzyma wynagrodzenie w wysokości 150 zł za kolportaż 700 ulotek.
Wypłata wynagrodzenia nastąpi przelewem bankowym na konto Zleceniobiorcy w terminie 8 dni po potwierdzeniu wykonania prac przez kierownika Działu Kolportażu.

§ 4

Umowa obowiązuje od 1 do 31 sierpnia 2012 r.
Każda ze stron jest uprawniona do rozwiązania niniejszej umowy bez podania powodu z zachowaniem okresu wypowiedzenia, wynoszącego 3 dni.

§ 5

Zmiany i uzupełnienia umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Sądem właściwym dla rozpoznania sporu jest sąd właściwy dla siedziby Zleceniodawcy.

§ 6

Umowę sporządzono w trzech egzemplarzach po jednym dla Zleceniobiorcy i jego Przedstawiciela ustawowego oraz dla Zleceniodawcy.

Za małoletniego Zleceniobiorcę
Przedstawiciel ustawowy
Anna Nowakowska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(podpis Zleceniobiorcy)

Zleceniodawca

Jolanta Maik
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(podpis Zleceniodawcy)