umowy cywilnoprawne, umowa cywilna, umowa zlecenie, umowa o dzieło, umowa sprzedaży, umowa najmu
lupa
A A A

Gazeta Podatkowa nr 14 (1471) z dnia 15.02.2018

Wszystko o umowie pożyczki

Umowa pożyczki, której przedmiotem są przede wszystkim pieniądze, należy do grupy jednej z najczęściej zawieranych umów cywilnoprawnych. Niezależnie od kwoty udzielanej pożyczki, jest ona uregulowana przepisami prawa, a decydując się na pożyczenie większych kwot, należy udokumentować zawarcie umowy i zadbać o zabezpieczenie zwrotu pożyczki.

Przedmiotem umowy pożyczki mogą być nie tylko pieniądze, może ona dotyczyć także określonej ilości rzeczy tego samego gatunku. W przypadku gdy pożyczka nie dotyczy pieniędzy, pożyczkobiorca zobowiązany jest do oddania tej samej ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Podstawy prawne umowy pożyczki zostały uregulowane w art. 720 i następne Kodeksu cywilnego.

Pożyczka a użyczenie

Umowa pożyczki bardzo często bywa mylona z użyczeniem, chociaż różnica między tymi umowami jest bardzo wyraźna. Na mocy umowy pożyczki pożyczkodawca przenosi własność jej przedmiotu na pożyczkobiorcę z obowiązkiem zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Natomiast użyczenie polega na oddaniu do używania określonej rzeczy konkretne oznaczonej, np. samochodu, mieszkania. Zatem, co bardzo istotne, pożyczkobiorca w przeciwieństwie do biorącego do używania na podstawie umowy użyczenia staje się właścicielem przedmiotu umowy pożyczki.

Zawarcie umowy

Umowa pożyczki może zostać zawarta przez strony w dowolnej formie, jednak w przypadku gdy wartość umowy przekracza 1.000 zł, należy zawrzeć ją w formie dokumentowej, co wynika z art. 720 § 2 K.c. Przepis ten w znowelizowanej wersji obowiązuje od 8 września 2016 r. i uległ zmianie wraz z wprowadzeniem do Kodeksu cywilnego pojęcia formy dokumentowej. Do zachowania tej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Niemniej jednak z praktycznego punktu widzenia zasadne jest zawieranie umowy pożyczki w formie pisemnej lub elektronicznej.

W praktyce wiele umów pożyczki, nie tylko w obrocie gospodarczym, ale i między osobami fizycznymi, zawieranych jest w formie ustnej. Tego rodzaju umowy są ważne, jednak wiążą się one z ryzykiem nieodzyskania przedmiotu pożyczki. Konsekwencją niezawarcia umowy pożyczki w wymaganej formie jest bowiem brak możliwości przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania strony na okoliczność jej zawarcia, chyba że obie strony wyrażą na to zgodę (art. 74 § 1 K.c.). Oznacza to, że jeżeli pożyczkodawca nie zadbał chociażby o potwierdzenie zawarcia umowy w formie dokumentowej, a pożyczkobiorca nie będzie skłonny zwrócić pożyczki, dochodzenie roszczenia przed sądem będzie bardzo trudne. W przypadku braku umowy pożyczki i niemożności przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków i stron na okoliczność jej zawarcia, wykazanie, że pożyczka faktycznie miała miejsce, jest niemal niemożliwe.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy fakt dokonania czynności jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. W orzecznictwie wskazuje się, że sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku, gdy pożyczkodawca dysponuje np. potwierdzeniem przelewu, jednak ocena przesłanek uprawdopodobnienia należy do sądu. Ponadto ograniczeń dowodowych w przypadku gdy pożyczka nie została zawarta choćby w formie dokumentowej nie stosuje się między przedsiębiorcami.

Warunki umowy

Treść umowy pożyczki różni się w zależności od podmiotów ją zawierających. Na bankach lub instytucjach pożyczkowych ciążą bowiem liczne obowiązki, które nie dotyczą osób fizycznych i przedsiębiorców nieprowadzących działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek.

Chociaż zgodnie z zasadą swobody umów dopuszczalne jest, aby pożyczka miała charakter nieoprocentowany, to w praktyce poza pożyczkami pomiędzy najbliższą rodziną strony ustalają w umowie sposób jej oprocentowania. Określając tę wysokość warto pamiętać, że maksymalna wysokość odsetek kapitałowych wynosi obecnie 10% w skali roku. Zatem jeżeli pożyczka oprocentowana jest według wyższej stopy, to zgodnie z art. 359 § 22 K.c. należą się odsetki maksymalne. Jeżeli natomiast strony określą w umowie, że pożyczka jest oprocentowana, lecz nie wskażą, w jaki sposób, na podstawie art. 359 § 2 K.c. należne będę odsetki ustawowe z czynności prawnej (tzw. kapitałowe), które wynoszą obecnie 5% w skali roku.

Zwrot pożyczki i PCC

Niezależnie od relacji, jakie panują między stronami zawierającymi umowę pożyczki, już na etapie finalizowania umowy powinny one określić termin jej zwrotu. Można tego dokonać np. poprzez wskazanie konkretnej daty lub okresu, na jaki zawierana jest pożyczka, np. 6 miesięcy. Co ważne, jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić ją w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Jeżeli zatem strony nie uzgodniły w umowie daty zwrotu pożyczki, do jej odzyskania konieczne jest złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu pożyczki.


Powołanie się na zawarcie umowy pożyczki dopiero na etapie kontroli podatkowej skutkuje obowiązkiem zapłaty 20% PCC.


Zawarcie umowy pożyczki pociąga za sobą także co do zasady obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Poza szczególnymi wyjątkami dotyczącymi zwolnienia z opodatkowania pożyczek udzielanych pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, jeżeli wartość pożyczki przekracza 5.000 zł od jednego podmiotu lub 25.000 zł w okresie 3 kolejnych lat kalendarzowych od wielu podmiotów, stawka podatkowa wynosi 2% i liczona jest od kwoty pożyczki. Podatnik zobowiązany jest do złożenia deklaracji i zapłaty podatku bez osobnego wezwania, w terminie 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego.

"Brak ustalenia terminu zwrotu pożyczki nie uniemożliwia kwalifikowania umowy jako umowy pożyczki (...), strony mogą bowiem swobodnie zdecydować, kiedy - w braku określenia terminu zwrotu pożyczki - powstanie obowiązek jej zwrotu".

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21.05.2015 r., sygn. akt V ACa 72/15

Podstawy prawne

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.)

www.UmowyCywilnoprawne.pl - Umowa pożyczki:

 Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl
www.KodeksCywilny.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Kodeks Cywilny - zbiór przepisów prawnych z zakresu prawa cywilnego
Spółki - powstawanie, łączenie, przekształcanie, podział i likwidacja
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.