Wykonywanie przez studentów umów cywilnoprawnych a ubezpieczenia w ZUS - zmiany od 1 października 2011 r.

Studenci do ukończenia 26 lat z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia nie podlegają ubezpieczeniom w ZUS ani obowiązkowo, ani dobrowolnie (art. 6 ust. 4 ustawy o sus).

Studentem jest osoba kształcąca się na studiach wyższych, tj. studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich, prowadzonych przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia. Tak wynika z art. 2 ust. 1 pkt 5 i pkt 18k ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2011 r. - wprowadzonych ustawą z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym... (Dz. U. nr 84, poz. 455 ze zm.). Zgodnie z nowym brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 7-9 ustawy:

studia pierwszego stopnia, to forma kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia,
studia drugiego stopnia, to forma kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia,
jednolite studia magisterskie, to forma kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia.

Osoba przyjęta na studia nabywa prawa (status) studenta:

od daty immatrykulacji i złożenia ślubowania (art. 170 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r.),
do daty ukończenia studiów (z zastrzeżeniem, o którym mowa w dalszej części artykułu) lub skreślenia z listy studentów.

Ważne: Jeżeli data immatrykulacji jest późniejsza niż dzień 1 października danego roku kalendarzowego, np. jest to 10 października, to wówczas zwolnienie z obowiązku ubezpieczeń społecznych (także ubezpieczenia zdrowotnego) obejmuje również okres pomiędzy 1 października, a dniem immatrykulacji.

Za datę ukończenia studiów, w myśl art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r., przyjmuje się datę:

złożenia egzaminu dyplomowego,
złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu (w przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, weterynarii),
zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki (w przypadku kierunku farmacja).

Z tym, że zgodnie z nowym ust. 2a w art. 167 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (obowiązującym od 1 października 2011 r.) osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia.

W stanie prawnym obowiązującym do 30 września 2011 r. osoba kończąca studia pierwszego stopnia miała prawa (status) studenta do dnia ukończenia studiów pierwszego stopnia. W konsekwencji osoba, która w okresie pomiędzy ukończeniem studiów pierwszego stopnia, a rozpoczęciem studiów drugiego stopnia wykonywała umowę zlecenia, z tego tytułu podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Pisaliśmy na ten temat m.in. w UiPP nr 9/2011, str. 15-16. Aktualnie osoba, która ukończy studia pierwszego stopnia np. w maju 2012 r., prawa (status) studenta zachowa do 31 października 2012 r.

Zwracamy uwagę! Za studentów nie uważa się uczestników studiów doktoranckich oraz uczestników studiów podyplomowych. Osoby te z tytułu wykonywania ww. umów cywilnoprawnych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu na zasadach ogólnych (bez znaczenia jest, że nie ukończyły jeszcze 26 lat).

Uwaga redakcji: Zgodnie z wyjaśnieniem ZUS osoba, która po zakończeniu studiów pierwszego stopnia wykonuję umowę zlecenia, z umowy tej obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu (zobacz więcej).