umowy cywilnoprawne, umowa cywilna, umowa zlecenie, umowa o dzieło, umowa sprzedaży, umowa najmu
lupa
A A A

Gazeta Podatkowa nr 21 (2000) z dnia 13.03.2023

Czy umowa zbycia udziałów jest skuteczna?

Do zbycia udziałów w spółce z o.o. może być wymagana zgoda spółki albo podmiotu trzeciego. Umowy zbycia mogą mieć charakter warunkowy. Wątpliwości czy doszło do skutecznego przeniesienia udziałów każdorazowo musi rozstrzygać zarząd spółki. W wielu przypadkach nie jest to łatwe.


W 2021 r. jeden ze wspólników przy pomocy portalu S24 zawarł z drugim wspólnikiem umowę sprzedaży udziałów. Prezes zarządu sporządził w S24 wniosek o zgłoszenie zmiany, ale go nie opłacił. W związku z tym zmiana nie została zgłoszona do KRS. Czy doszło do sprzedaży udziałów?

W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, możliwe jest zbycie jej udziałów w trybie S24 poprzez zawarcie w portalu S24 stosownej umowy. Taką możliwość dopuszcza art. 180 § 2 K.s.h.

W portalu S24 oddzielnie sporządza się dokument stanowiący podstawę zbycia udziałów oraz wniosek do KRS obejmujący zgłoszenie zbycia. I w tym przypadku, zgodnie z ogólną regułą, wpis zmiany w gronie udziałowców do rejestru przedsiębiorców ma charakter deklaratoryjny. Oznacza to, że ujawnienie w KRS zmian wynikających z umowy nie jest warunkiem prawnym skuteczności tej umowy. Do przejścia udziałów wystarczające jest samo zawarcie umowy zbycia udziałów - jej zredagowanie w S24 i opatrzenie podpisami przez zbywcę i nabywcę.

Umowie zbycia udziałów w spółce z o.o. zawartej przy wykorzystaniu wzorca umowy, ale niezgłoszonej do KRS, nie można stawiać zarzutu niedochowania formy z podpisami notarialnie poświadczonymi. Dopuszczalność zawarcia takiej umowy reguluje art. 180 § 2 K.s.h., który wprowadza wyjątek od wymogu dochowania takiej formy przewidzianej w art. 180 § 1 K.s.h.

W opisanej sytuacji spółka, pomimo niezgłoszenia zmiany do KRS, powinna traktować nabywcę jako wspólnika. Z racji sposobu komunikacji w S24 (przekazywania przez portal informacji o utworzeniu i podpisywaniu dokumentów), członkowie zarządu nie mogą twierdzić, że nie wiedzieli o zbyciu udziałów. Można wręcz twierdzić, że samo wysłanie przez portal S24 informacji o podpisaniu umowy przez zbywcę i nabywcę realizuje funkcję zawiadomienia zarządu o przejściu udziałów w trybie art. 187 § 1 K.s.h.


Zarząd spółki otrzymał umowę powierniczego zbycia udziałów, która przewiduje możliwość zwrotnego przejścia udziałów na zbywcę. Czy dokument ten stanowi podstawę do zgłoszenia zmian do KRS i ujawnienia ich w księdze udziałów?

W ramach umowy powierniczej składnik majątkowy przechodzi na nabywcę, a ten zobowiązuje się do zwrotnego przeniesienia tego składnika po spełnieniu określonych warunków. Umowy powiernicze są zawierane głównie w celach zabezpieczenia wierzytelności. Wierzyciel do czasu wykonania zobowiązania powierniczo nabywa udziały. Po wygaśnięciu wierzytelności na skutek wykonania zobowiązania realizowane jest zwrotne przeniesienie udziałów, które najczęściej ma postać zawarcia oddzielnej umowy.

Przedmiotem konstrukcji zbycia powierniczego mogą być również udziały w spółce z o.o. Art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) przewiduje, że umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Pozostawiona przez ten przepis możliwość ułożenia stosunku przez strony czynności pozwala na stworzenie m.in. konstrukcji zbycia powierniczego.

Zarząd spółki po otrzymaniu umowy musi traktować nabywcę jako udziałowca. Powinien ujawnić go w księdze udziałów oraz zgłosić zmianę do KRS, jeśli jest to konieczne. W razie zwrotnego przeniesienia udziałów zarząd będzie musiał dokonać zmian raz jeszcze, tym razem poprzez ponowne ujawnienie zbywcy jako wspólnika.

Warto odnotować, że powierniczemu zbyciu udziałów w spółce z o.o. na zabezpieczenie często towarzyszy obciążenie przez nabywcę udziałów prawem użytkowania na rzecz zbywcy. Pozwala to zbywcy zachować możliwość wykonywania części praw udziałowych, a w szczególności prawa głosu, jeśli dopuszcza to umowa spółki (art. 187 § 2 K.s.h.). Ustanowienie użytkowania na udziałach również powinno zostać ujawnione w księdze udziałów.


Współuprawnionymi z udziałów są małżonkowie pozostający w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Zarząd otrzymał umowę zbycia tych udziałów podpisaną ze strony zbywców tylko przez jednego z małżonków. Drugi z nich wysłał do zarządu pismo, że sprzeciwia się sprzedaży udziałów. Czy doszło do zmiany w gronie udziałowców?

Zbycie udziałów wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków, co do zasady, dla swej ważności nie wymaga zgodnego współdziałania obydwu małżonków. Art. 37 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności dotyczących wspólnego majątku, które dla swej ważności wymagają zgody drugiego małżonka (przede wszystkim czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa). Wśród nich art. 37 § 1 pkt 4 K.r.o. wymienia również darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Jeśli więc udziały nie są zbywane w drodze darowizny, ich zbycie przez jednego z małżonków bez zgody drugiego nie może rzutować na ważność tej czynności.

Zasada samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym przez każdego z małżonków jest ograniczana również przez możliwość złożenia przez drugiego małżonka sprzeciwu co do dokonania zamierzonej czynności z zakresu tego zarządu. Taki sprzeciw, zgodnie z art. 361 K.r.o., dotyczy tylko czynności zamierzonej (przyszłej, jeszcze niedokonanej). Aby taki sprzeciw był skuteczny wobec osoby trzeciej, powinien być jej odpowiednio zakomunikowany. W tym przypadku osobą trzecią jest jednak nabywca udziałów, a nie spółka.

Zatem w opisanej sytuacji doszło do przejścia udziałów na nabywcę. Skutki wynikające z rozbieżności zdań pomiędzy małżonkami mogą się odbić w sferze ich stosunków wewnętrznych (w szczególności w razie podziału majątku wspólnego). Nie odnoszą się jednak do sytuacji prawnej samej spółki.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.)

www.UmowyCywilnoprawne.pl - Umowa sprzedaży:

 Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl
www.KodeksCywilny.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

grudzień 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
3
4
6
7
8
11
12
13
14
15
17
18
19
21
22
23
24
25
26
28
29
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Kodeks Cywilny - zbiór przepisów prawnych z zakresu prawa cywilnego
Spółki - powstawanie, łączenie, przekształcanie, podział i likwidacja
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.