Sam przelew to jeszcze nie darowizna

Pośrednictwo w przekazaniu środków pieniężnych, w tym otrzymanie przelewem określonej sumy, w sytuacji gdy osoba otrzymująca przelew nie nabywa własności pieniędzy, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jeśli finalnym adresatem rozliczeń bezgotówkowych jest osoba trzecia, to osoba tymczasowo przyjmująca środki na własny rachunek bankowy i pośrednicząca w dokonywaniu darowizny między innymi osobami nie otrzymuje przysporzenia.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

W dniu 30 maja 2013 r. przebywający na leczeniu w szpitalu brat matki wnioskodawcy oświadczył ustnie, iż całość środków pieniężnych, które zgromadził na rachunkach bankowych przekazuje matce wnioskodawcy. Jako że wnioskodawca posiadał pełne pełnomocnictwo do rachunku i lokat bankowych brata swojej matki (który z uwagi na zły stan zdrowia nie mógł osobiście przekazać pieniędzy swojej siostrze), został poproszony o niezwłoczne pobranie całości zgromadzonych środków pieniężnych na kontach bankowych i przekazanie ich jego matce, będącej także siostrą darczyńcy. Spełniając tę prośbę wnioskodawca następnego dnia pobrał środki pieniężne z jego kont i przelał je na własny rachunek bankowy. W nocy darczyńca zmarł, a obdarowana założyła rachunek bankowy kilka dni później, po czym otrzymała przelewem od swojego syna obiecaną darowiznę środków pieniężnych należących do zmarłego brata.

Darowizna nie została spisana. Wnioskodawca zadał pytanie, czy otrzymanie przez niego przelewu środków pieniężnych przekazywanych między bratem matki a matką podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W jego ocenie nie, ponieważ nie otrzymał od brata swojej matki zgromadzonych przez niego na rachunkach bankowych środków pieniężnych. Był on jedynie pośrednikiem w przekazaniu matce środków pieniężnych należących do jej brata i zgodnie z jego wolą dokonał dalszego przelewu już po jego śmierci na konto swojej matki, a siostry darczyńcy, u której dopiero powstaje obowiązek podatkowy.

ZDANIEM IZBY SKARBOWEJ:

Dyrektor Izby Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Wskazał, że darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu. W rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Świadczenie darczyńcy jest bezpłatne wtedy, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. W myśl natomiast art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, wnioskodawca nie nabył własności sumy pieniędzy od brata matki. Jego rola ograniczona bowiem została do pośrednictwa w przekazaniu matce środków pieniężnych należących do jej brata. Dlatego też z tytułu otrzymania środków pieniężnych na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 21 października 2013 r., nr ITPB2/436-142/13/DSZ)

Komentarz redakcji

Należy się zgodzić z konkluzją interpretacji przepisów prawa podatkowego, iż osoba niebędąca obdarowanym, a jedynie pełniąca rolę pośredniczą w bezgotówkowym przekazywaniu środków pieniężnych nie nabywa obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn. Jednakże w przedstawionym stanie faktycznym odpowiedź negującą obowiązek podatkowy można inaczej uzasadnić - nieważnością darowizny środków pieniężnych. Zgodnie bowiem z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. W tym wypadku owo spełnienie świadczenia (przelew pieniędzy z konta wnioskodawcy na rachunek obdarowanej) nastąpiło już po śmierci darczyńcy. Zatem do chwili śmierci darczyńcy przedmiot darowizny nie został wręczony (tutaj: w formie bezgotówkowej) obdarowanej, pozostając jednak we władaniu pełnomocnika. Tymczasem umocowanie wygasa w zasadzie ze śmiercią mocodawcy (art. 101 § 2 K.c.). Można więc uznać, że rozporządzenie tymi pieniędzmi (stanowiącymi już przedmiot spadku) nie mogło nastąpić po śmierci darczyńcy, chyba że pełnomocnik legitymował się pełnomocnictwem niegasnącym z chwilą śmierci mocodawcy.