Wykonana darowizna może być odwołana tylko wyjątkowo

Otrzymałem od ojca w drodze darowizny mieszkanie. Ojciec zamieszkał u mojej siostry, dlatego wymeldowałem go z lokalu. Ojciec nie zrozumiał, że nie miałem złych intencji, tylko dopełniałem formalności. Czy ta okoliczność może uzasadniać odwołanie darowizny, która została już wykonana?

NIE. Darczyńca może odwołać umowę darowizny tylko w kilku przypadkach. W przypadku darowizny niewykonanej może to nastąpić, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Z pytania wynika jednak, że darowizna została wykonana.

Darczyńca może odwołać darowiznę już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Stanowi o tym art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Znamion rażącej niewdzięczności nie wyczerpują z reguły czyny nieumyślne obdarowanego, a nawet drobne czyny umyślne niewykraczające poza zwykłe spory życiowe czy incydentalne nieporozumienia. Chodzi więc o zachowania kwalifikowane nieprzyjaznym zamiarem, znacznym nasileniem złej woli, rozmiarem wyrządzonej szkody czy krzywdy, intensywnością czy długotrwałością konfliktu i powtarzalnością w jego ramach nagannych działań (zaniechań) obdarowanego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 marca 2022 r., sygn. akt V ACa 574/21). Wymeldowanie poprzedniego właściciela lokalu (darczyńcy) nie może zostać zakwalifikowane jako niewdzięczność, tym bardziej jako rażąca niewdzięczność. Zameldowanie (wymeldowanie) to czynność administracyjna, dotyczy spełnienia obowiązku nałożonego w przepisach i ma charakter administracyjno-techniczny. Czynność ta nie kreuje żadnego tytułu prawnego do lokalu ani nie stanowi podstawy do utraty jakiegokolwiek prawa do lokalu. Pod pojęcie rażącej niewdzięczności podpada więc tylko takie zachowanie obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu (nieczynieniu) skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które, oceniając rzecz rozsądnie i obiektywnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę.

Należy pamiętać, że darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeśli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem. Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.

Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.