Czy sprzedawca może odstąpić od umowy?

Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie handlu używanymi pojazdami. Zdarza się, że po nabyciu pojazdu klient będący konsumentem powołuje się na wady pojazdu, o których nie wiedział i żąda jego naprawy na mój koszt albo obniżenia ceny. Czy w stosunkach z konsumentem, zamiast naprawiać ewentualne wady, mogę odstąpić od umowy sprzedaży i zwrócić mu zapłaconą cenę?

Uprawnienia i obowiązki przedsiębiorcy w sporze z konsumentem reguluje ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (Dz. U. z 2002 r. nr 141, poz. 1176 ze zm.). Użyto w niej pojęcia niezgodności towaru z umową, które dotyczy zarówno towaru nowego, jak i używanego, bowiem wbrew przekonaniu niektórych sprzedawców, znajduje ona zastosowanie także do transakcji, których przedmiotem jest towar używany. Określony w ustawie termin odpowiedzialności sprzedawcy za zgodność towaru z umową wynosi 2 lata. W przypadku rzeczy używanych może on zostać skrócony przez strony w umowie, jednak nie więcej niż do 1 roku. Pojęcie zgodności towaru z umową oznacza natomiast, że nadaje się on do celu, do jakiego jest zwykle używany, oraz jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju.

Z punktu widzenia Czytelnika będącego sprzedawcą używanych pojazdów, istotna jest także treść art. 7 ustawy. Stanowi on, że sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, gdy kupujący w chwili zawarcia umowy o tej niezgodności wiedział lub, oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć. W celu uniknięcia ewentualnych sporów warto więc w umowie opisać stan techniczny pojazdu, np. wykazać podzespoły, które są uszkodzone. W ten sposób nabywca nie będzie mógł zasłaniać się brakiem wiedzy na temat wad pojazdu. Samo bowiem oświadczenie, iż kupujący zapoznał się ze stanem technicznym pojazdu, nie zabezpiecza interesów sprzedawcy w należyty sposób. Ustawowych uprawnień konsumenta nie można bowiem wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, w szczególności nie można tego dokonać przez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach towaru z umową.

W przypadku zgłoszenia przez konsumenta uzasadnionych roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową, Czytelnikowi jako sprzedawcy nie przysługuje uprawnienie do odstąpienia od umowy i zwrotu ceny w zamian za zwrot towaru. Taka możliwość istnieje bowiem jedynie po stronie nabywcy towaru w przypadkach ściśle określonych w ustawie. Zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy, jeżeli kupujący, z przyczyn określonych w ust. 1, nie może żądać naprawy ani wymiany albo jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy. Przy czym kupujący nie może odstąpić od umowy, gdy niezgodność towaru z umową jest nieistotna.