Obciążanie leasingodawcy kosztami ubezpieczenia samochodu

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnik świadczy usługi leasingu operacyjnego pojazdów samochodowych. Podatnik zawarł na rzecz korzystającego, umowę ubezpieczenia oddanego w leasing pojazdu, płatną w czterech ratach. Leasingobiorca nie opłacił pierwszej raty składki. Czy wystawiając na korzystającego z pojazdu fakturę za ratę ubezpieczenia należy zastosować stawkę 23%?

Przez umowę leasingu należy rozumieć umowę, w ramach której finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz drugiej stronie (korzystającemu) do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Z kolei korzystający w ramach zawartej umowy zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Jednocześnie zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.), jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, w braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach.

Leasingodawca - nabywając usługi ubezpieczeniowe, działa we własnym imieniu, ale na rzecz leasingobiorcy, faktycznie korzystającego z usług ubezpieczeniowych. Najpierw występuje jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tych samych usług. W świetle art. 8 ust. 2a ustawy o VAT przyjmuje się, że leasingodawca sam otrzymuje, a następnie świadczy usługę ubezpieczenia.

Usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu, co do zasady stanowią usługi odrębne i niezależne dla celów podatku VAT. Tym samym choć usługi te są w pewien sposób ze sobą związane, w rzeczywistości są usługami niezależnymi, opodatkowanymi zgodnie z właściwymi dla nich zasadami, w tym stawkami podatku.

Na gruncie ustawy o VAT leasing stanowi świadczenie usług i jeśli leasingodawca jest podatnikiem VAT, to z tytułu świadczenia tej usługi wystawia faktury z wykazanym podatkiem należnym w wysokości 23%. Z kolei usługi ubezpieczeniowe na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT korzystają ze zwolnienia od podatku. W myśl bowiem ww. przepisu zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

W kwestii tego, czy usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11, w którym stwierdził, że usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu, co do zasady, stanowią usługi odrębne i niezależne do celów podatku od wartości dodanej, a nie jedną kompleksową usługę leasingu. Zaznaczył jednak, że warunkiem zwolnienia od podatku VAT refakturowanej usługi ubezpieczeniowej jest przeniesienie na leasingobiorcę, dokładnego kosztu ubezpieczenia, tj. kwoty zapłaconej przez leasingodawcę ubezpieczycielowi.

Reasumując

Przenoszone na leasingobiorcę koszty ubezpieczenia mogą korzystać za zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, pod warunkiem że ich wysokość jest równa kwocie określonej w polisie ubezpieczeniowej.

Jeśli natomiast leasingodawca będzie obciążać korzystającego z pojazdu kwotą ubezpieczenia w wysokości wyższej lub niższej od tej, która wynikać będzie z polisy ubezpieczeniowej, nastąpi wówczas jedno świadczenie złożone. Wówczas wartość ubezpieczenia będzie stanowić element kalkulacyjny podstawy opodatkowania usługi leasingu pojazdu i całość świadczenia podlegać będzie opodatkowaniu według stawki podstawowej 23%.