Koszty przedterminowego rozwiązania umowy leasingu

Wydatki związane z przedterminowym rozwiązaniem umowy leasingu operacyjnego, spowodowanym kradzieżą przedmiotu leasingu, mogą na zasadach ogólnych wynikających z ustawy o pdof stanowić koszty uzyskania przychodów ze źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

Przedsiębiorca zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego, który wykorzystywał w prowadzeniu tej działalności. W lutym 2009 r. samochód został skradziony. Śledztwo prokuratorskie w sprawie kradzieży przedmiotu leasingu w marcu 2009 r. zostało umorzone z powodu niewykrycia sprawcy. W tym samym miesiącu leasingodawca poinformował przedsiębiorcę o wygaśnięciu umowy leasingu i wynikających z tego faktu rozliczeniach. Za dzień końcowy obowiązywania umowy przyjęto dzień wyrejestrowania samochodu. Leasingodawca dokonując rozliczenia umowy zażądał zapłaty tytułem rozliczenia określonej kwoty. Kwotę tę, określoną jako odszkodowanie z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy leasingu, wyliczył przeliczając pozostałe do spłaty raty leasingowe po kursie waluty z dnia dokonania rozliczenia, który to kurs od dnia zakupu przedmiotu leasingu i zawarcia umowy leasingowej znacząco wzrósł.

Przedsiębiorca rozliczenie to zakwestionował i odmówił zapłaty. W odpowiedzi na to leasingodawca wniósł do sądu pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Z uwagi na podniesione przez przedsiębiorcę zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty sąd przekazał sprawę do rozpatrzenia w trybie zwykłym. Sąd uznał, że w przypadku wygaśnięcia umowy leasingu wskutek utraty przedmiotu leasingu, leasingobiorca jest zobowiązany do zapłaty rat przewidzianych w umowie, odsetek oraz zwrotu kosztów procesu. Po wydaniu przez sąd wyroku, przed jego uprawomocnieniem, przedsiębiorca zawarł w maju 2015 r. z leasingodawcą ugodę, korzystniejszą dla niego w stosunku do orzeczenia sądu, na mocy której zobowiązał się do zapłaty na rzecz leasingodawcy kwoty obejmującej należność główną oraz zwrot kosztów procesu.

W zaistniałej sytuacji przedsiębiorca miał wątpliwości, czy wszystkie wydatki związane z zawartą ugodą może rozliczyć w firmowych kosztach podatkowych. O rozstrzygnięcie tej kwestii wystąpił do organu podatkowego.

ZDANIEM IZBY SKARBOWEJ:

Organ podatkowy w wydanej interpretacji wskazał, że w odniesieniu do źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, za koszty podatkowe należy uznać wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów. Tego typu wydatki mogą obciążać firmowe koszty uzyskania przychodów, o ile zgodnie z przepisami ustaw podatkowych nie zostały z tej kategorii wyłączone.

Następnie organ podatkowy wskazał, że w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o pdof ustawodawca wyłączył z kosztów podatkowych kary umowne, odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót i usług. Poza wyraźnie wymienionymi, wyłączeniem tym nie zostały objęte wydatki związane z odpowiedzialnością kontraktową z tytułu innego rodzaju uchybień w wykonaniu zobowiązania umownego. Tego typu wydatki, do których należy zaliczyć wydatki związane z przedterminowym rozwiązaniem umowy spowodowanym kradzieżą przedmiotu leasingu, o ile spełniają definicję kosztów podatkowych, mogą je obciążać. Ponadto fiskus uznał, że koszty procesu miały związek z zabezpieczeniem źródła przychodów i zostały poniesione w celu obrony przed roszczeniami leasingodawcy. Z tego względu również nimi przedsiębiorca ma prawo obciążyć firmowe koszty podatkowe.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 4 listopada 2015 r., nr IPTPB1/4511-429/15-4/MD)

Komentarz redakcji

Ocenę istnienia związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem danego wydatku i prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością należy indywidualizować. W przypadku wydatków związanych z przedterminowym rozwiązaniem umowy ocena taka wymaga uwzględnienia między innymi takich czynników, jak powód zerwania umowy, czy też sposób umownego ukształtowania elementów odszkodowania. Trzeba przy tym pamiętać, że ciężar udowodnienia celowości i racjonalności poniesienia wydatku uwzględnianego w rachunku podatkowym spoczywa na podatniku.