Leasing operacyjny w podatku dochodowym

Leasing operacyjny jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych w prowadzeniu działalności gospodarczej form używania składników cudzego majątku. Korzystają z niego zarówno indywidualni przedsiębiorcy, jak i duże firmy. Wydatki ponoszone w okresie realizacji takiej umowy oraz rozliczenia związane z tzw. poleasingowym wykupem nie pozostają obojętne podatkowo. Wywołują one określone skutki zarówno w kosztach, jak i przychodach podmiotu będącego leasingobiorcą.

W lutym 2014 r. nasza firma w związku z podpisaniem dwóch dużych kontraktów zawarła umowę leasingu operacyjnego nowej linii produkcyjnej na 6 lat. Kilka miesięcy temu jeden z kontrahentów zerwał z nami współpracę, w efekcie czego produkcja spadła o 35%. W tej sytuacji jesteśmy zmuszeni do wypowiedzenia umowy leasingowej. Czy w tych okolicznościach powinniśmy dokonać korekty kosztów o zaliczone do nich dotychczas opłaty czynszowe?

NIE. W ustawach o podatku dochodowym nie znajdziemy uregulowań, które odnosiłyby się do skutków podatkowych związanych ze skróceniem okresu trwania umowy leasingu operacyjnego. W efekcie, o ile do chwili jej przerwania umowa ta spełniała kryteria do uznania jej za umowę leasingu operacyjnego, jej rozwiązanie przed umownym terminem zakończenia nie powoduje konieczności skorygowania kosztów o poniesione do tego czasu wydatki na spłatę rat leasingowych, co potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach.

W samochodzie dostawczym będącym przedmiotem leasingu operacyjnego, za zgodą leasingodawcy, została zamontowana tzw. winda samochodowa, niefunkcjonująca samodzielnie i odrębnie od samochodu, o wartości przekraczającej 3.500 zł. Czy wartością tego wydatku można obciążyć bezpośrednio koszty podatkowe, czy należy uznać go za inwestycję w obcym środku trwałym? Jeżeli jest to inwestycja, to według jakiej stawki amortyzacyjnej trzeba ją amortyzować?

Ponieważ przepisy ustaw o podatku dochodowym nie definiują pojęcia inwestycji w obcym środku trwałym, w praktyce przyjęło się, że są to wydatki poniesione na ulepszenie (rozumiane jako przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja lub modernizacja) środków trwałych używanych w działalności gospodarczej m.in. na podstawie umowy leasingu. Jednak wydatki na wskazane cele kwalifikuje się jako te specyficzne środki trwałe jedynie wówczas, gdy zostaną poniesione w wysokości przekraczającej w roku podatkowym 3.500 zł, a skutkiem ich dokonania jest wzrost wartości użytkowej środka trwałego.

W sytuacji opisanej w pytaniu niewątpliwie mamy do czynienia z inwestycją w obcym środku trwałym co oznacza, że tworzące ją wydatki nie podlegają rozliczeniu bezpośrednio w kosztach podatkowych. Ich suma składa się na jej wartość początkową, która stanowi podstawę naliczania amortyzacji. Natomiast sama amortyzacja tej inwestycji powinna być naliczana według stawki amortyzacyjnej stosowanej dla ulepszonego samochodu.

Spółka z o.o. zamierza przejąć na siebie od innej firmy rozliczanie leasingu operacyjnego urządzeń budowlanych. Czy w sytuacji, gdy poza leasingobiorcą inne warunki wynikające z pierwotnej umowy zawartej w lutym 2015 r. nie ulegną zmianie, czynsze leasingowe płacone przez spółkę będą kosztami podatkowymi na tych samych zasadach, które stosował poprzedni leasingobiorca?

Z ustaw podatkowych wynika wprost w jakich okolicznościach, pomimo dokonanej cesji praw i obowiązków z umowy leasingu operacyjnego, umowa ta może być nadal rozliczana podatkowo w ramach podstawowego okresu jej obowiązywania. Art. 17a pkt 2 ustawy o pdop wskazuje, że w przypadku zmiany strony lub stron umowy leasingu, podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy (m.in. okres jej trwania czy wysokość rat leasingowych) nie uległy zmianie. Natomiast w sytuacji, gdy następują w niej również inne modyfikacje, wówczas dla celów podatkowych jest ona traktowana jako zupełnie nowa umowa. Nie wyklucza to jednak możliwości traktowania takiej umowy jako umowy leasingu operacyjnego, a co za tym idzie rozliczania wydatków z nią związanych w sposób właściwy dla tej umowy, o ile będzie ona spełniać warunki określone w przepisach ustaw o podatku dochodowym.

Stąd w sytuacji opisanej w pytaniu spółka będzie mogła obciążać firmowe koszty podatkowe swojej firmy wynikającymi z umowy opłatami na zasadach określonych dla leasingu operacyjnego.

W indywidualnej działalności gospodarczej wykorzystuję flotę samochodów osobowych, które używane są na podstawie leasingu operacyjnego. Jeden z nich, wykupiony w kwietniu 2015 r. po zakończeniu umowy na moje prywatne cele, zamierzam w październiku 2015 r. sprzedać. Czy w wyniku tej transakcji powstanie u mnie przychód z działalności gospodarczej?

Do niedawna organy podatkowe twierdziły, że w przypadku sprzedaży auta osobowego wykupionego z leasingu, kwota uzyskana przez podatnika z tego typu transakcji powoduje u niego powstanie przychodu z działalności gospodarczej. Taki pogląd prezentowały również w odniesieniu do sprzedaży aut, które zaraz po wykupieniu zostały przekazane na cele prywatne. Jednak 26 maja 2015 r. Minister Finansów z urzędu zmienił trzy interpretacje indywidualne wydane w tym zakresie przez katowicką izbę skarbową (interpretacje zmieniające nr DD9.8220.2.106.2015.BRT, DD9.8220.2.107.2015.BRT oraz DD9.8220.2.108.2015.BRT). W zmienionych rozstrzygnięciach uznał, że skoro samochód nabyty po zakończeniu leasingu nie stanowił w firmie środka trwałego, to nie ma podstaw, aby uznać, że jego odpłatne zbycie generuje przychód z tej działalności. Przychód z takiej transakcji należy kwalifikować do źródła przychodów z tytułu odpłatnego zbycia innych rzeczy określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof. Stąd jedynie gdy od nabycia takiego samochodu nie upłynął półroczny okres, o którym mowa w tym przepisie, jego odpłatne zbycie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)