Dofinansowanie prywatnej szkoły wyższej

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością należąca do jednej osoby fizycznej jest założycielem wyższej uczelni niepublicznej. Zgodnie ze statutem, założyciel może wspomagać finansowo uczelnię. Szkoła ma problemy z płynnością finansową. Zwróciła się z wnioskiem do założyciela o dofinansowanie bieżącej działalności edukacyjnej celem utrzymania płynności. Założyciel wyraża zgodę na dofinansowanie i dokona stosownego przelewu środków na konto bieżące szkoły. Są to środki, których uczelnia nie będzie zwracać założycielowi. Czy przekazanie środków rodzi u założyciela jakieś konsekwencje podatkowe w CIT? Czy jakieś obowiązki podatkowe powstaną po stronie uczelni?

Jak należy wnosić z pytania, wskazana w nim wyższa uczelnia jest odrębną od założyciela jednostką - wyodrębnioną organizacyjnie, posiadającą statut oraz własny majątek. W świetle zatem art. 1 ustawy o PDOP, uczelnia ta jest podatnikiem podatku dochodowego. Zgodnie bowiem z tym przepisem, takimi podatnikami są osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej). Każdy zatem z tych podatników - jednoosobowa spółka z o.o. będąca założycielem wyższej uczelni niepublicznej oraz ta uczelnia - podatkowe skutki przekazania wspomnianych w pytaniu środków pieniężnych tytułem darmym powinien oceniać odrębnie przez pryzmat przepisów wyżej wskazanej ustawy o PDOP.

Odnosząc się do skutków, jakie po stronie spółki wywoła przekazanie tych środków, wskazać należy na treść art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o PDOP. Zgodnie z tymi przepisami, nawet w przypadku uznania, że przekazanie tych środków finansowych pozostaje w związku z działalnością Spółki i uzyskiwanymi przez nią przychodami, to i tak wydatki te nie będą podlegały zaliczeniu do kosztów Spółki. Drugi z tych przepisów stanowi bowiem, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową.

Przypomnijmy, iż zgodnie z definicją zawartą w art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, pod pojęciem darowizny należy rozumieć umowę, mocą której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Istotą darowizny jest więc bezpłatne świadczenie, które darczyńca wykonuje ze swojego majątku na rzecz obdarowanego. Cechą darowizny jest nieodpłatność, która oznacza, że darczyńca nie oczekuje świadczenia wzajemnego ze strony osoby obdarowanej.

Wskazać w tym miejscu jednak należy na treść art. 18 ust. 1 ustawy o PDOP, dającego podstawę do odliczenia od podstawy opodatkowania niektórych przekazywanych przez podatników darowizn. Jak wynika z tego przepisu, takiemu odliczeniu od podstawy opodatkowania podlegają darowizny (w wysokości nieprzekraczającej 10% rocznego dochodu darczyńcy) przekazywane na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa jest w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy.

Wśród tych "organizacji" ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wymienia osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych i które nie działają w celu osiągnięcia zysku, a wśród "zadań publicznych", w art. 4 pkt 14 ustawa ta wymienia działania w zakresie nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania. Potwierdzenie możliwości odliczania od podstawy opodatkowania darowizn przekazywanych przez podmiot gospodarczy na rzecz wyższej uczelni niepublicznej znajdujemy również w treści stanowisk organów podatkowych, m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 5 października 2007 r., nr ITPB1/423-21/07/RS.

Przypomnieć jednak należy, iż stosownie do treści art. 18 ust. 1g ustawy o PDOP, podatnicy korzystający z odliczenia darowizn są obowiązani wykazać w swoim zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, a w szczególności jego nazwę, adres i numer identyfikacji podatkowej (dane te wykazują w formularzu CIT-D).

Z kolei oceniając skutki, jakie otrzymanie darowizny spowoduje dla wyższej uczelni niepublicznej, wskazać należy na treść art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOP. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku są dochody podatników, których celem statutowym jest m.in. działalność naukowa, naukowo-techniczna i oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów - w części, w jakiej dochody te przeznaczone są na powyższe cele. Ze zwolnienia wynikającego z tego przepisu korzystają również dochody, których źródłem jest otrzymana przez takiego podatnika darowizna. Tym niemniej, z otrzymaniem darowizny wiążą się także u obdarowanego obowiązki informacyjne. Jak bowiem wynika z art. 18 ust. 1e ustawy o PDOP, podatnicy otrzymujący darowizny są obowiązani:

1) w załączonym do zeznania rocznego, składanego za rok podatkowy, w którym otrzymana została darowizna, formularzu CIT-D wykazać kwotę ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celu jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego, z wyszczególnieniem darowizn pochodzących od osób prawnych z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza 15.000 zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35.000 zł, oraz

2) w terminie składania zeznania rocznego udostępnić te informacje do publicznej wiadomości, poprzez publikacje w internecie, środkach masowego przekazu lub wyłożenie ich dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych oraz w formie pisemnej zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego (z obowiązku tego zwolnione są tylko te podmioty, których dochód za dany rok podatkowy nie przekracza kwoty 20.000 zł).