Darowizna przedmiotu należącego do majątku wspólnego

Moja siostra znalazła się w trudnej sytuacji finansowej. Wraz z mężem postanowiłam, że przekażę jej darowiznę środków pieniężnych. Chodzi o kwotę blisko 30 tys. zł, która potrzebna jest siostrze na spłacenie zadłużenia. Środki te stanowią nasz majątek wspólny (są to oszczędności z naszych dochodów). Czy w takim przypadku siostra będzie musiała zapłacić podatek od darowizny?

Można będzie tego uniknąć. W ustroju wspólności majątkowej rzeczy i prawa nabyte przez małżonków bądź przez jednego z nich zasilają majątek wspólny. Dotyczy to w szczególności pobranych wynagrodzeń za pracę, dochodów z działalności zarobkowej każdego z małżonków. Zatem, tak jak wskazuje Czytelniczka, oszczędności, które zgromadziła z mężem w okresie małżeństwa, stanowią składnik majątku wspólnego. Istota problemu dotyczy opodatkowania darowizny pochodzącej z tego majątku, a ściśle ustalenia, czy siostra Czytelniczki (obdarowana) będzie musiała z tego tytułu zapłacić podatek od spadków i darowizn, czy może będzie uprawniona do skorzystania z tzw. całkowitego zwolnienia podatkowego. Przypomnijmy, iż prawo do tego zwolnienia przysługuje tylko ściśle określonym osobom, tj. małżonkowi, zstępnym, wstępnym, pasierbom, rodzeństwu, ojczymowi i macosze. Jeśli osoba uprawniona dopełni formalności (zawiadomi o nabyciu rzeczy w odpowiedni sposób, w odpowiednim terminie oraz w przypadku darowizny środków pieniężnych udokumentuje fakt jej otrzymania we wskazany sposób), skorzysta ze zwolnienia i nie zapłaci podatku. Tak określa art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

Jeśli darczyńcą będzie Czytelniczka, jej siostra będzie mogła skorzystać ze wspomnianego zwolnienia. Gdyby darczyńcą był natomiast mąż Czytelniczki, siostrze takie zwolnienie nie będzie przysługiwać. Warto jednak zwrócić uwagę, że Czytelniczka może dokonać darowizny samodzielnie, gdy jej mąż wyrazi na taką darowiznę zgodę. Wymóg zgody wynika z art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359). Darowizna, której chce dokonać Czytelniczka, pochodzi bowiem z majątku wspólnego i trudno ją uznać za darowiznę "drobną, zwyczajowo przyjętą". Bez takiej zgody umowa będzie nieważna.

W doktrynie wskazuje się, że samo udzielenie zgody przez małżonka na dokonanie czynności przez współmałżonka nie sprawia, że udzielający zgodę staje się stroną takiej czynności. Innymi słowy, jeśli Czytelniczka i siostra podpiszą umowę darowizny (a mąż Czytelniczki "jedynie" wyrazi na nią zgodę), stronami przedmiotowej umowy będą wyłącznie Czytelniczka i jej siostra, co pozwoli obdarowanej na skorzystanie z całkowitego zwolnienia podatkowego.