Stawka podatku i zwolnienia przy pożyczce rodzinnej

Chcę pożyczyć od siostry sporą kwotę pieniędzy. Sfinansuję w ten sposób budowę domu. Zamierzam podpisać normalną umowę pożyczki, tak aby nie zarzucono mi, że posiadam jakieś nieopodatkowane oszczędności. Czy pożyczka od bliskiej rodziny podlega opodatkowaniu?

Pożyczka pieniędzy, również między członkami rodziny, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Nie oznacza to jednak, że osoby bliskie nie mogą skorzystać w takim przypadku z pewnych przywilejów podatkowych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega m.in. umowa pożyczki pieniędzy. Obowiązek podatkowy powstaje w takim przypadku z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i obciąża biorącego pożyczkę. Stawka podatku wynosi obecnie 0,5%.

W wielu przypadkach podatnik może skorzystać ze zwolnień podatkowych. Jedno z nich jest szczególnie istotne dla Czytelnika. Zwalnia się od omawianego podatku m.in. pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (należącymi do tzw. grupy zerowej), w wysokości przekraczającej kwotę 9.637 zł. Z uprawnienia tego mogą zatem skorzystać tylko małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Wspomniane zwolnienie wchodzi w grę pod warunkiem:

1) złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem sytuacji , gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,

2) udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Zwolnienie przysługuje również, gdy pożyczka udzielana jest na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn - do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu - czyli do kwoty 9.637 zł.

Analogicznie jak w przypadku podatku od spadków i darowizn, wymóg udokumentowania wpłaty na rachunek bankowy spełniony zostaje również wtedy, gdy środki trafiają na inny rachunek bankowy niż którego posiadaczem jest pożyczkobiorca. Kluczowe jest, aby było wiadomo, że środki przekazane na konkretne konto od określonej osoby stanowią wykonanie umowy pożyczki między stronami umowy (tu: między Czytelnikiem a jego siostrą). Jeśli pożyczkobiorca nie spełni określonych warunków, pożyczka podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.