Forma prawna aneksu zmieniającego umowę

Podpisałem ze znajomym umowę sprzedaży zestawu audio. Do umowy wkradł się pewien błąd i musimy nasze porozumienie nieco zmodyfikować. Problem w tym, że obecnie nie ma mnie w kraju. Umowę spisaliśmy w zwykłej formie, pisemnie. Czy podpisanie aneksu do tej umowy wymaga również formy pisemnej, czy wystarczy że razem ze znajomym wyślemy do siebie e-mail zawierający treść aneksu?

Przepisy nie przewidują szczególnej formy dla sprzedaży rzeczy ruchomej. W myśl reguły ogólnej uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Stanowi o tym art. 77 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025). I tak, przykładowo, dla zbycia przedsiębiorstwa wymaga się umowy w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (o ile w skład przedsiębiorstwa nie wchodzi nieruchomość), tym samym zmiana (uzupełnienie) takiej umowy wymaga zachowania takiej samej formy. W bardzo wielu przypadkach przepisy w ogóle nie przewidują żadnych wymogów dotyczących formy umowy. Oznacza to, że dozwolone jest zawarcie (i zmienianie) takich porozumień w dowolnej formie, nawet ustnie - np. umowa sprzedaży rzeczy ruchomych, umowa zlecenia, o dzieło czy umowa użyczenia (choć z oczywistych powodów, głównie dowodowych, zaleca się niemal zawsze zawarcie umowy w formie pisemnej).

Zmiana umowy wymaga zachowania takiej samej formy, która jest potrzebna do jej zawarcia.

Zmiana (aneks) umowy sprzedaży zawartej przez Czytelnika i jego znajomego powinna nastąpić na piśmie, ale niedochowanie tej formy nie powoduje nieważności zmian (chyba że taki zapis znalazł się w umowie). Co prawda przepisy nie wymagają zachowania tej formy, ale to strony zdecydowały się wybrać taka formę dla swojego porozumienia. Brak formy pisemnej skutkuje w takim przypadku jedynie ograniczeniami dowodowymi w razie sporu sądowego. W sporze sądowym nie jest wtedy dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania takiej zmiany. Jednakże ograniczeń tych nie ma m.in. w sytuacji, gdy fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma lub gdy obie strony zgadzają się na taki dowód.

W jednym z orzeczeń stwierdzono, że złożenie przez strony, przy pomocy faksu, oświadczeń woli o zmianie umowy zawartej na piśmie, spełnia wymogi art. 77 K.c., jeżeli dotyczyło umowy, dla ważności której ustawa nie wymaga formy pisemnej. Analogicznie można potraktować zmiany dokonane w innej formie (np. e-mailowej). Niemniej Czytelnik powinien sprawdzić treść samej umowy, zwłaszcza gdy korzystał z gotowych wzorów. Niejednokrotnie w takich wzorach wprowadza się zapis zastrzegający, że uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.